พัทลุง - คาราวาน Road Safety Hero โรงเรียนวัดอภยาราม ต.ท่าแค อ.เมืองพัทลุง จ.พัทลุง

พัทลุง - Road Safety Hero: คาราวานสร้างความรอบรู้ทางสุขภาพด้านความปลอดภัยทางถนนในชุมชน
คาราวานถนนปลอดภัย ไปด้วยกัน” สร้างนักออกแบบชุมชนและนักสื่อสารเยาวชนเพื่ออนาคตที่ปลอดภัย

ศูนย์สร้างสรรค์สื่อเพื่อเด็ก เยาวชน และครอบครัว (ยกกำลังสุข) ภายใต้ความร่วมมือ กรรมาธิการสถาปนิกทักษิณ และ HOG Life Member Community, Thailand (South) ดำเนินโครงการคนรุ่นใหม่ร่วมออกแบบชุมชนสร้างความปลอดภัยทางถนน สนับสนุนโดยสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)

เมื่อความปลอดภัยบนท้องถนนไม่ได้เป็นเรื่องของ "ผู้ใหญ่" เท่านั้น เยาวชนจึงต้องเป็นอีกหนึ่งพลังสำคัญในการร่วมคิด ร่วมสื่อสาร และร่วมเปลี่ยนแปลง “คาราวานถนนปลอดภัย ไปด้วยกัน” ภายใต้โครงการ Road Safety Hero ได้เดินทางมาถึงจังหวัดพัทลุง พร้อมเปิดพื้นที่การเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมผ่านกิจกรรม “Home Room Road Safety School” ณ โรงเรียนวัดอภยาราม อำเภอเมือง จังหวัดพัทลุง เพื่อจุดประกายให้เด็กและเยาวชนกลุ่มอายุ 10–12 ปี ได้เรียนรู้เรื่องความปลอดภัยทางถนน และพัฒนาให้กลายเป็นนักออกแบบชุมชนและนักสื่อสารเยาวชนที่กล้าเสนอแนวทางแก้ปัญหาในพื้นที่ของตน

จุดประกายการเปลี่ยนแปลงผ่าน “Home Room Road Safety”

กิจกรรมหลักของคาราวานฯ คือ “Home Room Road Safety” ที่ออกแบบให้เป็นห้องเรียนแห่งการเปลี่ยนแปลง โดยใช้กระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม (Participatory Learning) ผสมผสานกับกระบวนการ Active Learning และ Design Thinking เด็ก ๆ ได้เข้าร่วมกิจกรรมเชิงปฏิบัติอย่างเต็มที่ เช่น การระดมความคิดเห็นเกี่ยวกับพฤติกรรมเสี่ยงในการใช้ถนน  การตอบคำถามและอภิปรายเกี่ยวกับอุบัติเหตุในชีวิตประจำวัน  การจำลองสถานการณ์จริง เช่น การข้ามถนนอย่างปลอดภัย การใช้ทางม้าลาย การสร้างผลงานสื่อ เช่น วาดภาพ คลิปวิดีโอ ภาพถ่าย เพื่อสื่อสารกับชุมชน

กิจกรรมเหล่านี้ช่วยให้เด็ก ๆ มีความรู้ความเข้าใจเรื่องกฎหมายจราจร รู้จักวิเคราะห์ปัญหาในชุมชน และร่วมกันออกแบบทางออกอย่างสร้างสรรค์

เยาวชนคือศูนย์กลางการเรียนรู้ ไม่ใช่เพียงผู้ฟัง

ต่างจากการเรียนรู้แบบเดิม ๆ ที่เยาวชนเพียงรับฟัง ความโดดเด่นของกิจกรรมนี้คือ การมอบบทบาท “ผู้นำเสนอ” ให้กับเด็ก ๆ โดยให้พวกเขาออกแบบสื่อให้ความรู้ เช่น การสร้างวิดีโอสั้น การจัดกิจกรรมเล่าเรื่อง (Storytelling) การออกแบบโปสเตอร์ หรือถ่ายภาพที่สะท้อนความเสี่ยงบนถนนในชุมชน และถ่ายทอดเรื่องราวด้วยภาษาของตัวเอง

กิจกรรมนี้ยังเสริมสร้างความกล้าแสดงออก ฝึกการคิดวิเคราะห์ และการทำงานร่วมกับผู้อื่นอย่างเป็นระบบ เยาวชนได้เห็นคุณค่าในเสียงของตน และเริ่มเข้าใจว่าพวกเขาก็สามารถเป็นส่วนหนึ่งของการเปลี่ยนแปลงได้

บูรณาการความปลอดภัยผ่านสื่อสร้างสรรค์ การใช้ศิลปะและสื่อสร้างสรรค์กลายเป็นเครื่องมือสำคัญในกิจกรรมครั้งนี้ โดยเฉพาะการใช้ Storytelling และ การสื่อสารแบบพลังบวก เยาวชนได้เล่าเรื่องอุบัติเหตุที่ตนหรือคนรอบข้างเคยประสบ ผ่านผลงานศิลปะ วิดีโอ และกิจกรรมกลุ่ม ซึ่งช่วยให้เพื่อน ๆ และผู้ใหญ่ในชุมชนเข้าใจสถานการณ์จริง และมีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหาอย่างสร้างสรรค์

ตัวอย่างผลงานบางส่วน อาทิ คลิป “ใส่หมวกไม่เขิน ปลอดภัยแน่นอน”  ภาพถ่าย “มุมเสี่ยงหน้าโรงเรียน” ซึ่งแสดงให้เห็นจุดที่ไม่มีทางม้าลาย  แผนผัง “เส้นทางปลอดภัยของฉัน” แสดงเส้นทางเดินจากบ้านไปโรงเรียนพร้อมจุดสังเกตและจุดอันตราย

ผลงานทั้งหมดได้ติดตั้งแสดงในโรงเรียน และบางชิ้นได้ส่งต่อให้กับผู้นำชุมชนเพื่อประกอบการเสนอพัฒนาทางกายภาพ เช่น การตีเส้นทางม้าลายเพิ่มเติมหน้าโรงเรียน

เสียงสะท้อนจากเด็กและครู

 “พอได้ทำกิจกรรม หนูรู้สึกว่าเราก็ช่วยเปลี่ยนแปลงได้ ถึงเราจะเป็นเด็ก แต่ก็พูดได้ ทำได้ และทำให้ผู้ใหญ่ฟังเราได้เหมือนกันครับ”
 – เด็กหญิงเมธาวี ชูช่วย

“หนูไม่เคยรู้มาก่อนเลยว่าทางม้าลายมีความสำคัญแค่ไหน ตอนนี้หนูรู้แล้วว่าต้องใช้ทางม้าลายให้ถูก แล้วก็ต้องดูซ้ายขวาทุกครั้งก่อนข้ามถนน”  –  เด็กชายภูธิป ศรีสุวรรณ

“หนูจะกลับไปเล่าให้พ่อแม่ฟังด้วยว่าเราควรใส่หมวกกันน็อกทุกครั้ง หนูคิดว่าทุกคนควรช่วยกันดูแลความปลอดภัย ไม่ใช่แค่ตำรวจหรือคุณครูค่ะ”  – เด็กชายภูริณัฐ ทองด้วง

“กิจกรรมครั้งนี้เปิดโอกาสให้เด็ก ๆ ได้แสดงความคิดอย่างจริงจัง ได้ลงมือทำ ได้ออกแบบ และที่สำคัญคือได้เห็นว่าความคิดของพวกเขาสำคัญแค่ไหนในการเปลี่ยนแปลงชุมชน”  – นายเอกชัย ขุนฤทธิ์ ผู้อำนวยการโรงเรียนวัดอภยาราม

ผลลัพธ์ของคาราวานฯ ในเชิงรูปธรรม

- โรงเรียนวัดอภยารามเริ่มบูรณาการหัวข้อความปลอดภัยทางถนนเข้าในกิจกรรม Home Room เป็นประจำ
- เยาวชนเกิดความตระหนักรู้เรื่องความปลอดภัย และเริ่มเปลี่ยนพฤติกรรม เช่น สวมหมวกกันน็อก ข้ามถนนอย่างระมัดระวัง
- ชุมชนเริ่มสนับสนุนแนวทางของเด็ก ๆ โดยการวางแผนจัดทำทางข้าม ป้ายเตือน และพื้นที่ปลอดภัยหน้าโรงเรียน
- เกิดเครือข่ายโรงเรียนต้นแบบด้านความปลอดภัยทางถนน ที่พร้อมจะต่อยอดกิจกรรมอย่างต่อเนื่องในโรงเรียนอื่น ๆ ในพื้นที่

สรุปการดำเนินงาน
สถานที่จัดกิจกรรม โรงเรียนวัดอภยาราม อ.เมือง จ.พัทลุง 
กลุ่มเป้าหมาย เยาวชนช่วงอายุ 10 – 12 ปี  
จำนวนผู้เข้าร่วม 40 คน  
รูปแบบกิจกรรม Home Room Road Safety / Participatory Learning / Design Thinking / Media & Storytelling |
ผลลัพธ์ พฤติกรรมเปลี่ยนแปลง / ชุมชนรับฟังเสียงเยาวชน / เกิดเครือข่ายนักออกแบบชุมชนเยาวชน 

บทส่งท้าย: เยาวชนคือผู้ออกแบบความเปลี่ยนแปลง

คาราวานถนนปลอดภัย ไม่ใช่เพียงแค่กิจกรรมให้ความรู้ แต่มันคือกระบวนการเรียนรู้ชีวิต ที่เด็ก ๆ ได้สัมผัส เข้าใจ และออกแบบความเปลี่ยนแปลงด้วยมือของพวกเขาเอง

เมื่อเด็กกล้าคิด ผู้ใหญ่กล้าฟัง ชุมชนก็พร้อมเปลี่ยนแปลง และนั่นคือหัวใจของ “Road Safety Hero”การเดินทางของคาราวานฯ จะยังคงดำเนินต่อไปในพื้นที่อื่น ๆ เพื่อจุดประกายให้เกิดความเปลี่ยนแปลงอย่างยั่งยืนในสังคมไทย